W dobie rosnących kosztów energii i coraz większej świadomości ekologicznej, budownictwo zrównoważone zyskuje na znaczeniu. Dwa popularne podejścia w tej dziedzinie to projekty domów pasywnych i energooszczędnych.
Chociaż oba typy budynków mają na celu maksymalizację efektywności energetycznej i minimalizację negatywnego wpływu na środowisko, różnią się podejściem do projektowania, standardami oraz kosztami realizacji. Domy pasywne, znane ze swojej wyjątkowej szczelności i wysokiej izolacji, reprezentują najwyższy standard w dziedzinie efektywności energetycznej. Z kolei domy energooszczędne, choć nieco mniej rygorystyczne, również oferują znaczne oszczędności energetyczne przy bardziej przystępnych kosztach budowy. Niniejszy artykuł przybliża kluczowe różnice między tymi dwoma typami budynków, pomagając zrozumieć, które rozwiązanie najlepiej odpowiada na potrzeby i możliwości inwestorów poszukujących ekologicznych i ekonomicznych opcji mieszkaniowych.
Projekt domu energooszczędnego
Projekt domu energooszczędnego to kompleksowe podejście do budowy, mające na celu redukcję zużycia energii i minimalizację kosztów eksploatacji, przy jednoczesnym zapewnieniu komfortu i zdrowego mikroklimatu dla mieszkańców.
Projektowanie domów energooszczędnych wiąże się przede wszystkim z podejściem architekta do budowy oraz indywidualnych potrzeb inwestora. Decydując się na dom energooszczędny projekt powinien trzymać się kilku podstawowych zasad, które definiują go jako budynek o niższym zapotrzebowaniu na energię.
- rozmiar budynku i jego geometria
Im mniejszy budynek, tym łatwiej jest go ogrzać. Mniejsza powierzchnia przegród zewnętrznych decyduje o mniejszej stracie ciepła, które produkujemy w naszym domu. Chcąc postawić na większy metraż, lepiej zdecydować się na piętro (lub użytkowe poddasze) niż poszerzać dom w szerz i wzdłuż. Ważny jest także sam kształt budynku. Najczęściej zalecanymi projektami są domy o prostych bryłach z dachem płaskim lub dwuspadowym.
- wysoka izolacja termiczna
Projekt energetyczny domu zakłada wysokiej jakości materiały izolacyjne stosowane na ściany, dachy czy podłogi. Wełna mineralna, pianka poliuretanowa czy płyty styropianowe zminimalizują straty ciepła. Energooszczędne okna (dwuszybowe lub trzyszybowe) z niskim współczynnikiem przenikania ciepła oraz drzwi o wysokich parametrach izolacyjnych ułatwią nam ogrzanie domu i nie pozwolą na straty temperatury.
- odnawialne źródła energii
Przyjmuje się, że domy energooszczędne nie przekraczają poziomu 70 kWh/m2 w rok zapotrzebowania na energię. By udało się utrzymać na tym poziomie, warto postawić na odnawialne źródła energii. Fotowoltaika czy kolektory słoneczne zapewnią nam obniżone rachunki za prąd i ciepłą wodę. Projekty domów energooszczędnych z pompą ciepła to także świetny pomysł na ogrzewanie naszego domu.
- wentylacja
Rekuperacja w domach energooszczędnych to rozwiązanie, które zastępuje tradycyjną wentylację mechaniczną. Za jej pomocą odzyskujemy ciepło. Należy jednak pamiętać, że im bardziej nasza bryła będzie skomplikowana, tym mniej efektywniej ta rekuperacja będzie pracować.
- układ pomieszczeń
Chcąc zminimalizować utratę ciepła z naszego domu, musimy zmaksymalizować wykorzystanie energii płynącej ze słońca. Od strony południowej w naszym domu powinien znajdować się salon, kuchnia czy pokój, w którym spędzamy najwięcej czasu. Duże, otwarte pomieszczenia wymagają jednak większego wkładu w ich ogrzanie, dlatego zaleca się w tego typu domach ograniczyć przestronne salony.
Projekty domów pasywnych
Projekt domu pasywnego to zaawansowane podejście do budownictwa, które ma na celu maksymalne zmniejszenie zużycia energii potrzebnej do ogrzewania i chłodzenia budynku. Domy pasywne charakteryzują się niezwykle wysokim standardem izolacji termicznej, szczelnością oraz efektywnym wykorzystaniem energii słonecznej i mechanicznej wentylacji z odzyskiem ciepła.
Pasywność w nazwie pochodzi od tego, że dom nie posiada żadnych źródeł energii. Projekty domow pasywnych muszą spełniać rygorystyczne wymagania dotyczące zapotrzebowania energii, które nie powinny przekraczać 15 kWh/m2 rocznie. Możemy sobie z łatwością wyobrazić, że domy pasywne są jak zamknięte pudełka, które nie przepuszczają żadnego ciepła wytworzonego w jego środku.
Domy pasywne, aby stały się pasywnymi, muszą spełniać kilka założeń.
- zminimalizowanie straty ciepła
W budynku pasywnym próżno szukać garaży wbudowanych w dom, balkonów czy ganków. Prosta bryła pozwoli na uniknięcie powstawania szczelin, co zminimalizuje nam stratę ciepła w domu. Zapobieganie mostkom termicznym i ich całkowita eliminacja to klucz w utrzymaniu takiego budynku. Szczelne osadzenie drzwi i okien, odpowiednie ułożenie poszycia dachowego czy odpowiednie łączenie elementów daje nam pewność, że pozbędziemy się wszelkich nieszczelności w domu.
- teren
Budując dom pasywny projekt musi uwzględniać teren, w jakim on powstanie. Nie wszędzie możemy taki budynek postawić. Brak alternatyw w postaci źródeł ciepła sugeruje nam, że warto zwrócić uwagę, czy nic naszego domu nie będzie zasłaniało. Lasy, wzgórza czy plany na nowe bloki tuż obok naszej działki, mogą znacznie utrudnić ogrzanie naszego domu słońcem.
- okna od strony południowej
Okna są zazwyczaj trzyszybowe, o niskim współczynniku przenikania ciepła i powłokami niskoemisyjnymi, które montuje się tylko od strony południowej. Pozwala to na wprowadzanie promieni słonecznych do wnętrza, dzięki czemu nie musimy korzystać ze źródeł ciepła.
- odzyskiwanie ciepła
Montowane są urządzenia, które oprócz wymiany ciepła, odzyskują je. Rekuperacja to najczęstsze rozwiązanie, ale także układ recyrkulacyjny wraz z rurkami ciepła. By ogrzać samą wodę, domy pasywne korzystają z kolektorów słonecznych (solarów). Stosuje się także pompy ciepła do ciepłej wody.
Projekt domu pasywnego i energooszczędnego - koszty
Decydując się na dom pasywny projekt gotowy może nam zapewnić szybsze rozpoczęcie budowy oraz dać alternatywę tym, którzy nie myśleli nad jak, jak taki dom ma wyglądać. Projekty gotowe są zazwyczaj tańsze od indywidualnych, a np. projekty domów pasywnych do 100m2 są dostępne od ręki.
Podobna analogia tyczy się domów energooszczędnych. Kwestią indywidualną jest to czy chcemy domy energooszczędne projekty z kosztorysem czy bez. Wybierając opcję z wyceną materiałów i kosztów budowy musimy uwzględnić termin rozpoczęcia takiego przedsięwzięcia. Jeśli budynek ma powstać za 2-3 lata, może okazać się, że kosztorys jest nie do końca adekwatny do aktualnych cen.
Każdy projekt ma swoją cenę. Ceny za gotowy projekt domów energooszczędnych (ok. 70m2) zaczynają się od 3000 zł za projekt, natomiast cały koszt wraz z budową to średnio 400 tysięcy złotych w stanie surowym.
Cena za gotowy projekt domu pasywnego zaczynają się od 5000 zł. Indywidualne podejście może podnieść cenę nawet kilkakrotnie. Koszt budowy domu pasywnego to ko. 600 tysięcy złotych w stanie surowym.
Zbudowanie domu pasywnego będzie droższe od domu energooszczędnego o ok. 20-30%. Jednak sam fakt, że nie potrzebujemy dodatkowych źródeł ciepła w naszym domu pasywnym sprawia, że coraz więcej ludzi decyduje się na to rozwiązanie.
