Poznaj cechy i charakterystykę, jakie niesie za sobą projekt domu pasywnego i energooszczędnego. Poznaj różnicę oraz wybierz coś dla siebie.
W dobie rosnących kosztów energii i coraz większej świadomości ekologicznej, budowa domu energooszczędnego staje się coraz bardziej popularna. Budownictwo zrównoważone zyskuje na znaczeniu, szczególnie gdy przyszły dom ma cechować się niskim zapotrzebowaniem budynku na energię. Dwa popularne podejścia w tej dziedzinie to projekty domów pasywnych i energooszczędnych.
Chociaż oba typy budynków mają na celu maksymalizację efektywności energetycznej i minimalizację negatywnego wpływu na środowisko, różnią się podejściem do projektowania, standardami oraz kosztami realizacji. Dom pasywny, znany ze swojej wyjątkowej szczelności i wysokiej izolacji, reprezentuje najwyższy standard w dziedzinie efektywności energetycznej. Z kolei domy energooszczędne, choć nieco mniej rygorystyczne, również oferują znaczne oszczędności energetyczne przy bardziej przystępnych kosztach budowy. Niniejszy artykuł przybliża kluczowe różnice między tymi dwoma typami budynków, pomagając zrozumieć, które rozwiązanie najlepiej odpowiada na potrzeby i możliwości inwestorów poszukujących ekologicznych i ekonomicznych opcji mieszkaniowych.
Projekt domu energooszczędnego
Projekt domu energooszczędnego to kompleksowe podejście do budowy, mające na celu redukcję zużycia energii i minimalizację kosztów eksploatacji, przy jednoczesnym zapewnieniu komfortu i zdrowego mikroklimatu dla mieszkańców. Budynki energooszczędne projektuje się z myślą o standardzie energetycznym domu, co pozwala na osiągnięcie niskiego zapotrzebowania na energię.
Projektowanie domów energooszczędnych wiąże się przede wszystkim z podejściem architekta do budowy oraz indywidualnych potrzeb inwestora. Decydując się na dom energooszczędny, projekt powinien trzymać się kilku podstawowych zasad, które definiują go jako budynek o niższym zapotrzebowaniu na energię. Poddasze użytkowe to opcja, która pozwala na efektywne wykorzystanie przestrzeni przy zachowaniu optymalnej izolacji i minimalnych stratach ciepła.
rozmiar budynku i jego geometria
Im mniejszy budynek, tym łatwiej jest go ogrzać. Mniejsza powierzchnia przegród zewnętrznych decyduje o mniejszej stracie ciepła, które produkujemy w naszym domu. Chcąc postawić na większy metraż, lepiej zdecydować się na piętro (lub użytkowe poddasze) niż poszerzać dom w szerz i wzdłuż. W przypadku energooszczędnego domu, warto zwrócić uwagę na planie prostokąta – taki układ bryły minimalizuje straty energii. Ważna jest także kubatura domu – im prostsza bryła, tym łatwiej zapewnić efektywność energetyczną.
wysoka izolacja termiczna
Projekt energetyczny domu zakłada wysokiej jakości materiały izolacyjne stosowane na ściany, dachy czy podłogi. Ceny materiałów budowlanych mogą odstraszać, jednak ich zastosowanie w budynku to podstawa energooszczędności i redukcji kosztów eksploatacji budynku. Wełna mineralna, pianka poliuretanowa czy płyty styropianowe zminimalizują straty ciepła. W porównaniu do domu tradycyjnego, dom energooszczędny zapewnia lepszą izolację. Energię cieplną skutecznie zatrzymają także energooszczędne okna (dwuszybowe lub trzyszybowe) z niskim współczynnikiem przenikania ciepła oraz drzwi o wysokich parametrach izolacyjnych.
odnawialne źródła energii
Przyjmuje się, że domy energooszczędne nie przekraczają poziomu 70 kWh/m² w rok rocznego zapotrzebowania na energię. By udało się utrzymać na tym poziomie, warto postawić na odnawialne źródła energii. Fotowoltaika czy kolektory słoneczne wykorzystują promieniowanie słoneczne, co pozwala obniżyć rachunki za prąd i ciepłą wodę. Wymarzony dom z projektami domów energooszczędnych, wyposażonymi w pompę ciepła, to także świetny pomysł na ekologiczne ogrzewanie.
wentylacja
Rekuperacja w domach energooszczędnych to rozwiązanie, które zastępuje tradycyjny system wentylacji mechanicznej. Dzięki niemu odzyskujemy ciepło, co pozwala na oszczędność energii i zmniejsza wpływ na środowisko naturalne. Należy jednak pamiętać, że im bardziej skomplikowana jest bryła budynków energooszczędnych, tym mniej efektywnie będzie działał system rekuperacji.
układ pomieszczeń
Chcąc zminimalizować utratę ciepła z naszego domu, musimy zmaksymalizować wykorzystanie energii płynącej ze słońca. Od strony południowej w naszym domu powinny znajdować się salon, kuchnia czy pokój, w którym spędzamy najwięcej czasu. Duże przeszklenia umożliwiają lepsze doświetlenie pomieszczeń, ale wiążą się z większymi stratami ciepła, dlatego warto dostosować bryłę budynku do takiego rozwiązania. W budownictwie energooszczędnym zaleca się ograniczenie przestronnych salonów, by zmniejszyć koszty ogrzewania.
Projekty domów pasywnych
Projekt domu pasywnego to zaawansowane podejście do budownictwa, które ma na celu maksymalne zmniejszenie zużycia energii potrzebnej do ogrzewania i chłodzenia budynku. Pasywne budynki charakteryzują się niezwykle wysokim standardem izolacji termicznej, szczelnością oraz efektywnym wykorzystaniem energii słonecznej i mechanicznej wentylacji z odzyskiem ciepła.
Pasywność w nazwie pochodzi od tego, że dom nie posiada żadnych źródeł energii. Projekty domów pasywnych muszą spełniać rygorystyczne wymagania dotyczące zapotrzebowania budynku na energię oraz przygotowywania ciepłej wody użytkowej, które nie powinny przekraczać 15 kWh/m2 rocznie. Możemy sobie z łatwością wyobrazić, że domy pasywne są jak zamknięte pudełka, które nie przepuszczają żadnego ciepła wytworzonego w jego środku.
Domy pasywne, aby stały się pasywnymi, muszą spełniać kilka założeń.
zminimalizowanie straty ciepła
W budynku pasywnym próżno szukać garaży wbudowanych w dom, balkonów czy ganków. Prosta bryła pozwoli na uniknięcie powstawania szczelin, co zminimalizuje nam stratę ciepła w domu. Domy pasywne budowane w takim układzie minimalizują ryzyko powstawania mostków termicznych. Domy parterowe i dach dwuspadowy stanowią dobry wybór, ponieważ ich prosta geometria umożliwia łatwiejsze zarządzanie szczelnością budynku. Zapobieganie mostkom termicznym i ich całkowita eliminacja to klucz w utrzymaniu takiego budynku. Szczelne osadzenie drzwi i okien, odpowiednie ułożenie poszycia dachowego czy odpowiednie łączenie elementów daje nam pewność, że pozbędziemy się wszelkich nieszczelności w domu.
teren
Budując dom pasywny, projekt musi uwzględniać teren, w jakim on powstanie. Nie wszędzie możemy taki budynek postawić. Brak alternatyw w postaci źródeł ciepła sugeruje nam, że warto zwrócić uwagę, czy nic nie zasłania naszego domu. Środowisko naturalne, takie jak lasy, wzgórza czy plany na nowe bloki tuż obok naszej działki, mogą znacznie utrudnić ogrzanie domu słońcem.
okna od strony południowej
Okna od strony południowej są zazwyczaj trzyszybowe, o niskim współczynniku przenikania ciepła i powłokach niskoemisyjnych, które montuje się tylko od strony południowej. Pozwala to na wprowadzanie promieni słonecznych do wnętrza, dzięki czemu nie musimy korzystać ze źródeł ciepła. Ważny jest również stosunek przegród zewnętrznych, który wpływa na efektywność pozyskiwania energii słonecznej, a tym samym na oszczędności związane z ogrzewaniem budynku.
odzyskiwanie ciepła
Montowane są urządzenia, które oprócz wymiany ciepła, odzyskują je. Rekuperacja to najczęstsze rozwiązanie, ale także układ recyrkulacyjny wraz z rurkami ciepła. By ogrzać samą wodę, domy pasywne korzystają z kolektorów słonecznych (solarów). Stosuje się także pompy ciepła do ciepłej wody.
Projekt domu pasywnego i energooszczędnego - koszty
Decydując się na projekt domu energooszczędnego, gotowy projekt może zapewnić szybsze rozpoczęcie budowy oraz stanowić alternatywę dla osób, które nie miały jeszcze określonych oczekiwań co do wyglądu domu. Projekty gotowe są zazwyczaj tańsze od indywidualnych, a np. projekty domów pasywnych do 100m2 są dostępne od ręki.
Podobna sytuacja dotyczy domów energooszczędnych. Wybór między projektem z kosztorysem a bez niego zależy od naszych preferencji. Jeśli zdecydujemy się na opcję z wyceną materiałów i kosztów budowy, musimy liczyć się z możliwymi zmianami cen. Komory spalania oraz inne instalacje powinny być uwzględnione w takim kosztorysie, który w miarę upływu lat może okazać się nieaktualny.
Ceny za gotowy projekt domu energooszczędnego (ok. 70m2) zaczynają się od 3000 zł, natomiast całkowity koszt budowy to średnio 400 tysięcy złotych w stanie surowym. Dom pasywny w wersji gotowej kosztuje od 5000 zł. Indywidualne podejście może podnieść cenę kilkakrotnie. Odzysk ciepła w takich domach pozwala na znaczne obniżenie kosztów eksploatacji, chociaż koszt budowy domu pasywnego wynosi około 600 tysięcy złotych w stanie surowym.
Zbudowanie domu pasywnego jest droższe o około 20-30% w porównaniu do domu energooszczędnego. Jednak dzięki zastosowaniu technologii o współczynniku przenikania ciepła na bardzo niskim poziomie, dach dwuspadowy i prosta bryła, można zredukować koszty eksploatacyjne, co czyni to rozwiązanie bardziej opłacalnym w dłuższej perspektywie.
